آموزش سیستم عامل ویندوز 98 (درس اول)

سیستم عاملها بطور کلی، وظیفه مدیریت و سازماندهی کامپیوتر را بعهده دارند. بعبارتی دیگر، سیستم عامل، واسطه ای بین کاربر و سخت افزار کامپیوتر می باشد تا کاربر بتواند براحتی از سخت افزار و نرم افزارهای کامپیوتر خود استفاده کند.سیستم عاملهای مختلفی وجود دارند، چه آنها که درحال منسوخ شدن هستند و چه آنهایی که دارند در بین کاربران کامپیوتر برای خود جایی باز می کنند. سیستم عامل ms-dos که کم کم دارد از دور خارج می شود یکی از معروفترین سیستم عاملهایی بود که در ایران استفاده می شد. سیستم عاملهای دیگری هم بودند و هستند که چون در ایران استفاده زیادی از آنها نمی شود برای اکثر کاربران ناآشنا هستند، مثل pc-dos، unix، linux و.. . سیستم عامل windows که تولید شرکت بزرگ نرم افزاری microsoft است مثل پدربزرگ خودش یعنی dos هم اکنون نیز در ایران مثل اکثر نقاط جهان بیشترین استفاده و مشتری را دارد.
ویندوز که ابتدا با نسخه 3.1 و سپس 95 به بازار عرضه شد، سیستم عاملی گرافیکی است، از نوع چند کاره (multitask) و چندکاربره یاmultiuser .ویژگی multitask این مفهوم را دارد که در یک لحظه، چند برنامه مختلف می توانند در حال اجرا باشند، کاریکه در سیستم عاملهای قدیمی مثل dos امکان نداشت. multiuser هم به این معناست که از یک کامپیوتر افراد مختلفی می تواند استفاده کنند.
پس از ویندوز 95 که تحول بزرگی در سیستم عاملها ایجاد کرد، مایکروسافت ویندوز نسخه 98 خود را عرضه کرد، سپس ویندوز me، ویندوز حرفه ای 2000 و جدیدا هم که ویندوزxp را به بازار داده است. در اینجا قصد داریم که مروری بر ویندوز 98 در سطح مقدماتی داشته باشیم.

در ویندوز، برنامه های مختلف در قالب پنجره هایی اجرا می شوند. برای هر کاری در ویندوز پنجره ای در نظر گرفته شده است که لازم است برای انجام هر کاری، پنجره ای را باز کرد، بست و یا جابجا کرد. از اینرو، یکی از دلایل انتخاب نام این سیستم عامل بعنوان windows یعنی پنجره ها هین موضوع می باشد.
ماوس و عملکرد آن:
ماوس یا موشواره یکی از ابزارهای جانبی کامپیوتر است که در محیط سیستم عامل ویندوز کارایی بسیار بالایی دارد، برای استفاده از ماوس دانستن چند اصطلاح درمورد آن لازم است:
click : زدن کلید سمت چپ ماوس
double click : دوبار زدن کلید سمت چپ ماوس
right click : زدن کلید سمت راست ماوس
point : اشاره کردن، بردن ماوس روی هر گزینه ای
drag : کشیدن و رها کردن، فشردن کلید سمت چپ ماوس و نگهداشتن آن، سپس کشیدن گزینه مورد نظر و رها کردن کلید سمت چپ

منوی استارت (start) : بسیاری از کارها از طریق این منو انجام می شود. برای باز کردن این منو به یکی از روشهای زیر عمل می کنیم:
1. روی کلید start کلیک می کنیم.
2. کلید windows روی کیبورد را می زنیم.
3. کلید ctrl+esc را می زنیم.(برای کیبوردهای قدیمی)
4. کلید alt+s را می زنیم. (وقتیکه روی taskbar هستیم)

desktop و taskbar:
سیستم عامل ویندوز از نظر ظاهری به دو قسمت اساسی تقسیم می شود. قسمت بزرگتر و بالایی که اکثر فضای صفحه نمایش را پوشانده، desktop نام دارد که اکثر برنامه ها و پنجره های ویندوز روی آن باز می شوند.در روی desktop که می توان به میزکار هر فردی تشبیه کرد برنامه های مختلفی قرار دارند که چون روی desktop قرار گرفته اند سریعتر برای اجرا در دسترس هستند.
نوار طوسی رنگی که در پایین ترین قسمت صفحه نمایش قرار دارد taskbar یا نوار وظیفه نامیده می شود و منوی start یا شروع در سمت چپ آن قرار دارد. در taskbar هم قسمتهای مختلفی وجود دارد. علاوه بر منوی start، در سمت راست این نوار، قسمتی به نام sys tray وجود دارد که ساعت، تاریخ و برنامه های در حال اجرا که در حافظه قرار گرفته اند به چشم می خورد. در قسمت خالی این نوار، نام برنامه هایی که در حال حاضر با آنها سر و کار داریم آمده است، مثلا گر با دو برنامه در یک لحظه مشغول کار باشیم نام آن دو در قسمت میانی taskbar اضافه می شود.
خاموش کردن کامپیوتر: برای خاموش کردن اکثر کامپیوترهای جدید، نباید کلید power را که روی کامپیوتر قرار دارد فشار داد، بلکه روش استانداردی برای این امر وجود دارد. در منوی شروع (start)، روی گزینهshut down کلیک می کنیم، پنجره ای با عنوان shut down windows باز می شود که شامل چند گزینه رادیویی است.
برای خاموش کردن کامپیوتر روی گزینه shut down کلیک کرده، سپس ok را کلیک می کنیم. با این کار کامپیوتر بدون نیاز به فشار دکمه power خاموش می شودو برای راه اندازی مجدد کامپیوتر گزینه restart را انتخاب کرده سپس ok می کنیم، که باعث می شود کامپیوتر reset شود و از اول شروع به بالا آمدن یا اصطلاحا boot شدن کند.
برای راه اندازی مجدد و رفتن به محیطdos ، گزینهrestart in ms-dos mode را انتخاب می کنیم و برای اینکه کامپیوتر بطور موقتی و در زمان بلااستفاده بودن، حداقل برق را مصرف کند، از گزینه stand by استفاده می کنیم. برای خروج از این حالت stand by (آماده به کار) کافیست کلیدی را فشار دهیم.
نکته: اگر با shut down یا روش دیگری مثل ms-dos prompt که در زیرمجموعه program از منوی start قرار دارد به محیط dos رفته باشیم، برای بازگشت به محیط ویندوز کافیست دستورexit را تایپ کنیم.